Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron
Zakończenie współpracy z pracownikiem, często bywa trudnym wydarzeniem, mającym konsekwencje w sferze prawnej oraz psychologicznej pracownika. Dlatego tak ważna jest znajomość sposobów rozwiązywania umów o pracę, na które wskazuje kodeks pracy.
W art. 30 § 1 kodeksu pracy, wskazuje się, że umowa o pracę rozwiązuje się:
- na mocy porozumienia stron;
- przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);
- przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia);
- z upływem czasu, na który była zawarta.
Pierwszym ze sposobów rozwiązania umowy o pracę, wymienionym w kodeksie pracy jest więc rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Jest to jedyny sposób, w którym brane są pod uwagę interesy obu stron – pracownika i pracodawcy. Strony mają zgodzić się na takie postanowienia, które będą dla nich satysfakcjonujące, by doszło do zawarcia porozumienia. Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron stanowi bezkonfliktowy sposób zakończenia współpracy, co często jest bardzo pożądane przez obie strony stosunku pracy i pozwala na zakończenie współpracy w sposób polubowny.
Inicjatywa rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron spoczywać może zarówno po stronie pracownika – wówczas pracownik składa wniosek do pracodawcy, jak i po stronie pracodawcy.
Zgodność stron w tym zakresie jest istotną cechą porozumienia stron. Bez wyrażenia zgody choćby jednej strony, co do takiego trybu rozwiązania umowy o pracę, porozumienie stron nie dojdzie do skutku.
Pracodawca zaproponował pani Luizie rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Pani Luiza nie jest jednak pewna, czy będzie to korzystna dla niej forma rozwiązania stosunku pracy, ponieważ rozważa wystąpienie do sądu pracy z roszczeniem. Nie wyraża zgody na rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron. Porozumienie stron nie może więc dojść do skutku.
W wyroku I PKN 659/00 z 26 listopada 2002 r. Sąd Najwyższy orzekł: „Rozwiązanie stosunku pracy na mocy porozumienia stron może nastąpić wtedy, gdy strony złożą zgodne oświadczenia woli w tym przedmiocie – bądź w sposób wyraźny bądź dorozumiany, ale nie budzący wątpliwości co do tego, że obie dążą do rozwiązania stosunku pracy w określony sposób i w określonej dacie”.
Za porozumieniem stron można rozwiązać każdego rodzaju umowę - umowę na okres próbny, na czas określony i czas nieokreślony. Kodeks pracy nie przewiduje, w jakiej formie powinno być zawarte porozumienie stron, jednak ze względów praktycznych preferowaną formą rozwiązania umowy za porozumieniem stron jest forma pisemna.
Termin rozwiązania umowy za porozumieniem stron – w jakim terminie rozwiązuje się umowa przy porozumieniu stron?
Strony mogą dowolnie określić termin rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. Może być to chwila, w której porozumienie zostało podpisane lub późniejsza data, przekraczająca nawet okres wypowiedzenia (wypowiedzenia odnoszącego się do sytuacji, gdy umowa o pracę została rozwiązana w sposób jednostronny). Termin ten powinien być jednak wskazany przez strony w porozumieniu stron.
Nad sytuacją, gdy strony nie określą terminu rozwiązania umowy o pracę w porozumieniu stron, pochylił się Sąd Najwyższy.
Sąd Najwyższy w wyroku z 11 stycznia 2001 r., I PKN 844/00 orzekł, że nieokreślenie – choćby dorozumiane – w porozumieniu stron o rozwiązaniu stosunku pracy terminu jego ustania powoduje rozwiązanie tego stosunku w dniu zawarcia porozumienia.
Rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron a świadectwo pracy
Po zakończeniu współpracy z pracownikiem, pracodawca obowiązany jest do wydania pracownikowi świadectwa pracy. Art. 97 § 1 kodeksu pracy stanowi, że pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy, jeżeli nie zamierza nawiązać z nim kolejnego stosunku pracy w ciągu 7 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniego stosunku pracy.
W świadectwie pracy obowiązkowe jest podanie podstawy prawnej i trybu rozwiązania umowy o pracę. W wypadku rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron, wystarczające będzie wpisanie: art. 30 § 1 kodeksu pracy – porozumienie stron. W sytuacji porozumienia stron, nie trzeba podawać konkretnych powodów zakończenia umowy, jak ma to miejsce przy rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem.
Wady i zalety rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron dla pracodawcy i dla pracownika
| Dla pracodawcy | Dla pracownika |
|---|---|
| Rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron jest najbezpieczniejszą formą rozwiązania umowy o pracę dla pracodawcy. Pracownik zrzeka się roszczeń, których mógłby dochodzić przed sądem, więc poza wyjątkami wynikającymi z wad oświadczenia woli (pracownik wykazał, że pozostawał w błędzie lub został zmuszony do podpisania umowy) pracodawca nie powinien obawiać się procesu sądowego wytoczonego przez pracownika. | Dla pracownika porozumienie stron także może nieść wiele korzyści. Jeśli pracownik nie chce, by przyszły pracodawca poznał przyczyny rozwiązania umowy o pracę (jeśli było to zawinione przez pracownika), porozumienie stron jest dla pracownika odpowiednim sposobem rozwiązania umowy o pracę. |
| Strony mogą w umowie określić dodatkowe benefity, które pracownik otrzyma po rozwiązaniu umowy o pracę. Strony ustalają również elastycznie czas zakończenia umowy, co może być plusem dla pracownika. | |
| Minusem dla pracodawcy może być zgoda na dodatkowe benefity dla pracownika, jednak często dla pracodawców to stanowi to przeszkody do rozwiązania umowy za porozumieniem stron. | Minusem takiego sposobu rozwiązania umowy o pracę jest z pewnością rezygnacja z potencjalnych roszczeń przed sądem pracy, które mogłyby przysługiwać pracownikowi. |
| Ponadto, wadą dla pracownika może być także późniejsze nabycie prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Zgodnie z art. 75 ust. 1 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy bezrobotny uzyskuje prawo do zasiłku po 6 miesiącach od rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron. |
