George Bernard Shaw stwierdził, że największym problemem komunikacji jest iluzja, że do niej doszło. Niestety jest to prawda, ponieważ samo przekazanie informacji nie jest jeszcze komunikacją.
Komunikacja vs skomunikowanie się
Komunikacja jest codziennym elementem naszego życia. Komunikujemy się na różne sposoby – mówimy, piszemy, przekazujemy sygnały niewerbalne.
Kluczowa różnica
Po co więc zastanawiać się nad komunikacją, skoro jest dla nas niemal jak powietrze?Istnieje różnica między komunikowaniem się a skomunikowaniem się.
Problemy komunikacji:
- • Nie zawsze wyrażamy się jasno
- • Bywa, że nie zostajemy wysłuchani
- • Istnieje wiele barier komunikacyjnych
Konsekwencje:
Brak prawidłowej komunikacji niejednokrotnie prowadzi do konfliktów, zwłaszcza w pracy.
📖 Zapraszam do zapoznania się z artykułem, w którym przedstawiam, czym jest komunikacja i jakie są elementy prawidłowej komunikacji.
Czy wiesz, że...? Naukowo wokół komunikacji
Początki badań nad komunikacją rozpoczęły się w latach trzydziestych i czterdziestych XX wieku, wówczas zrodziła się samodzielna dyscyplina naukowa - nauka o komunikowaniu.
Interdyscyplinarność nauki o komunikacji:
Psychologia
Socjologia
Filozofia
Oparła się ona na dorobku psychologii, biologii, filozofii, socjologii, a także ekonomii. Dziedzina ta szybko zaczęła się rozwijać, a wraz z rozwojem zaczęły przybywać kolejne modele komunikacyjne.
Model Harolda Lasswella (1948)
Jednym z pierwszych i zarazem najbardziej popularnych modeli był model Harolda Lasswella, opracowany w 1948 r.
Charakterystyka modelu Lasswella:
- Komunikacja jednokierunkowa - bez sprzężenia zwrotnego
- Funkcja perswazjna - wpływ na odbiorcę
- Przykład: wykładowca przekazujący wiedzę bez odzewu słuchaczy
Przedstawiał on komunikację jako zjawisko jednokierunkowe, które ma funkcję perswazyjną – chodziło o wpływ na odbiorcę, bez uwzględnienia informacji zwrotnej, którą odbiorca przekazuje.
Model Wilbura Schramma - przełom w myśleniu
Kolejnym z wielu powstających modeli był model komunikacji Wilbura Schramma, który wprowadził rewolucyjne zmiany w postrzeganiu komunikacji.
1Pierwsza wersja
Zakładał odnalezienie wspólnego obszaru doświadczenia - wspólnych idei i wiedzy między uczestnikami komunikacji.
2Rozwinięcie modelu
Komunikacja nie ma charakteru linearnego - uczestnik jest jednocześnie odbiorcą i nadawcą przekazu.
🔄 Przełom w nauce o komunikacji:
W ten sposób, nauka o komunikacji postawiła nacisk na rozumienie komunikacji jako zjawiska opierającego się na wzajemności, nie tylko na linearności procesu.
Komunikacja ma dwie strony
Przyjmuje się, że komunikacja to proces, w którym nadawca i odbiorca dążą do porozumienia za pośrednictwem przekazów.
Elementy procesu komunikacji:
💡 Przykład: Gdy rozmawiamy przez telefon, pojawiający się szum skutecznie uniemożliwia nam prawidłowe skomunikowanie się. I właśnie takie przeszkody, też należy brać pod uwagę przy analizie prawidłowej komunikacji.
Wiedza, umiejętności, postawa. Trójkąt komunikacyjny
Istnieją trzy elementy, które z psychologicznego punktu widzenia, wpływają na proces komunikacji:
Wiedza
Informacje, które chcemy przekazać - treść naszej wypowiedzi
Umiejętności
Sposób przekazywania wiedzy - jak mówimy (wyraźnie/niewyraźnie, szybko/wolno, w jakim języku)
Postawa
Gotowość do komunikacji i jej prowadzenia, mimo "szumów" komunikacyjnych
Najważniejszy element
Jak myślicie, który z tych trzech elementów ma największe znaczenie? Tak, to właśnie postawa ma najważniejsze znaczenie w sytuacji komunikacyjnej. Bez gotowości do przekazania wiedzy, do komunikacji by nie doszło.
Słynne nieporozumienie – trójkąt Mehrabiana
Komunikujemy się poprzez różne kanały, werbalne i niewerbalne.W nauce o komunikacji zwrócono uwagę na poziomy: werbalny, niewerbalny, parawerbalny i ekstrawerbalny komunikacji.
Werbalny
Realizuje się poprzez słowa
Niewerbalny
Mimika, gestykulacja, postawa ciała, kontakt wzrokowy
Parawerbalny
Intensywność dźwięku, szybkość mówienia, chrząknięcia
Ekstrawerbalny
Kolory, zapach, styl ubioru
Badania Alberta Mehrabiana - prawda o zasadzie 7%-38%-55%
Słynne badania Alberta Mehrabiana wówczas doktora, dziś profesora psychologii Uniwersytetu Kalifornijskiego, nad wyraz często przekręcane, pokazują złotą zasadę 7%-38%-55%.
⚠️ Powszechne (błędne) przekonanie:
Powszechnie przyjmuje się, że najważniejsze w komunikacji są sygnały niewerbalne i wizualne, jak np. postawa ciała, natomiast do odbiorców najmniej trafiają słowa.
❌ Jednak nie jest to prawidłowa interpretacja badania.
✅ Prawdziwe znaczenie badania Mehrabiana:
Badacz przeprowadził eksperyment w następujący sposób:
- Wybierał twarze kobiet wyrażające lubienie, nielubienie lub neutralność
- Wybrał zestaw słów pozytywnych, negatywnych i neutralnych
- Badał rodzaje kobiecego głosu: pozytywny, negatywny i neutralny
- Na tej zasadzie wymieszano je, by stworzyć zestawy niespójnych komunikatów
🎯 WNIOSEK: Zasada 7%-38%-55% znajduje odzwierciedlenie tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy komunikat jest niespójny. Wówczas rzeczywiście dominują gesty i postawa ciała.
Podsumowanie
Komunikacja, zdaje się być kwestią codzienną i prostą, ale przysparza nam tak wielu problemów, że warto się nad nią pochylić. Tym bardziej w kontekście komunikacji w pracy.
🚀 Ten artykuł jest wstępem do fascynującego świata komunikacji. Więcej artykułów o komunikacji w pracy niebawem!
Podobał Ci się artykuł?
Podziel się nim z innymi
O autorce artykułu
dr Karolina Czapska-Małecka
Prawniczka, psycholożka i mediatorka specjalizująca się w prawie pracy i psychologicznych aspektach funkcjonowania środowiska zawodowego. Łączy doświadczenie z wiodących warszawskich kancelarii z podejściem naukowym i psychologicznym.
