Długotrwałość i uporczywość występują łącznie. Kodeks pracy nie precyzuje, jak długi musi być okres nękania pracownika, by można było mówić o mobbingu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że przesłanki te muszą występować łącznie.
Kluczowe ustalenie SN
Sąd Najwyższy zauważył, że przesłanki „uporczywości" i „długotrwałości" wzajemnie na siebie oddziałują. Nie da się ich rozważać oddzielnie.
Ewolucja podejścia do długotrwałości
Pierwotne podejście - teoria Leymanna
Sama długotrwałość jest pojęciem, które zmieniło swoje znaczenie na przestrzeni lat.Początkowo uważano, że długotrwałość musi wynosić minimum 6 miesięcy, przy kierowaniu wobec pracownika zachowań agresywnych przynajmniej raz w tygodniu.
Kryteria Leymanna:
- • 6 miesięcy minimum czasu trwania
- • Raz w tygodniu zachowania agresywne
- • Jeden z czołowych badaczy mobbingu w pracy
Współczesne podejście polskiego prawa
Zmiana podejścia
Obecnie w prawie polskim odchodzi się od wskazywania 6 miesięcy, jako granicy dla uznania, że doszło do mobbingu.
❌ Nie istnieje taki czas, który stanowiłby minimalną granicę dla stwierdzenia, że doszło do mobbingu.
Przełomowy wyrok SN z 2007 roku
Wyrok SN z 17 stycznia 2007 r.
"Długotrwałość nękania lub zastraszania pracownika musi być rozpatrywana w sposób zindywidualizowanyi musi uwzględniać okoliczności konkretnego przypadku."
Konkluzja: Nie jest możliwe sztywne wskazanie minimalnego okresu niezbędnego do zaistnienia mobbingu.
Praktyczne wnioski z orzeczenia
Czy mobbing może trwać jeden dzień?
Intuicja vs rzeczywistość prawna
Na pierwszy rzut oka wydaje się to niemożliwe, przecież mobbing powinien mieć charakter długotrwały, więc jeden dzień nie wpisuje się w tę cechę.
Jednak kwestię tę wyjaśnił Sąd Apelacyjny.
Wyrok Sądu Apelacyjnego - przełomowe orzeczenie
SA z 16 czerwca 2016 r. (III APa 13/16)
"Choć nawet jednorazowe naganne zachowanie w stosunku do pracownika może wywołać u niego złe samopoczucie, to jednak o skutkach w postaci długotrwałego wpływu na psychikę może być mowa dopiero przy zwielokrotnieniu tych działań."
Kluczowe ustalenie dotyczące jednego dnia:
"Poniżanie pracownika nawet przez jeden dzień może nosić znamiona mobbingu.Nie może to być jednak zachowanie jednorazowe, ale wielokrotne, mające miejsce jednego dnia, działania zmierzające do wywołania skutków wskazanych w art. 94³ § 2 k.p."
Potwierdzenie w orzecznictwie SN
SN z 29 stycznia 2019 r. (III PK 6/18)
"Kodeks pracy nie określa sztywnych granic czasowych ani częstotliwości występowania zachowań kwalifikowanych jako mobbing na okres co najmniej sześciu miesięcy."
Jednak: Nie wystarczy jednokrotne lub kilkakrotne stosowanie mobbingu w krótkim okresie, gdyż cechą relewantną mobbingu jest uporczywe i długotrwałe nękanie lub zastraszanie pracownika.
Co to oznacza w praktyce?
Brak sztywnej granicy 6 miesięcy
Mobbing nie musi trwać 6 miesięcy, by można było dochodzić zadośćuczynienia lub odszkodowania z tego tytułu.
Łączne rozpatrywanie przesłanek
Dla stwierdzenia mobbingu ważne jest, by rozpatrywać uporczywość i długotrwałość nękania łącznie.
Wykluczenie zachowań jednorazowych
Jednorazowe zachowanie nie może być traktowane jako mobbing, nawet jeżeli jest negatywne i źle wpływa na pracownika.
Wielokrotne zachowania w krótkim czasie
Negatywne zachowanie o znamionach mobbingu może być rozpatrywane pod kątem mobbingu, jeśli pojawia się wielokrotnie, nawet w krótkiej perspektywie czasowej i zmierza do skutków wyrażonych w definicji kodeksowej.
Mobbing jednodniowy - możliwość prawna
Mobbing może trwać nawet jeden dzień, jeśli jego znamiona się powtarzają i mają charakter uporczywości, zmierzający do skutków wyrażonych w definicji ustawowej.
Skutki definicji mobbingu (art. 94³ § 2 k.p.)
Zastraszanie
Wywołanie u pracownika strachu i niepewności
Obniżenie oceny
Zaniżona samoocena kompetencji zawodowych
Izolowanie
Wykluczenie z zespołu i współpracy
Kluczowe różnice - dawniej vs obecnie
| Aspekt | Podejście Leymanna | Współczesne prawo polskie |
|---|---|---|
| Minimalny czas | 6 miesięcy sztywna granica | Brak sztywnych granic |
| Częstotliwość | Raz w tygodniu minimum | Wielokrotnie w każdym okresie |
| Podejście | Sztywne kryteria | Indywidualizacja przypadków |
| Jeden dzień | Niemożliwy | Możliwy przy wielokrotności |
Podobał Ci się artykuł?
Podziel się nim z innymi
Potrzebujesz pomocy w rozpoznaniu mobbingu?
Oferuję profesjonalne doradztwo w zakresie identyfikacji mobbingu, analizy przypadków oraz wspierania pracowników w trudnych sytuacjach zawodowych.
Podobał Ci się artykuł?
Podziel się nim z innymi
Zobacz także
Podobne artykuły, które mogą Cię zainteresować
